Ρεπορτάζ: Γωγώ ΖαββούΠαρεμβαίνει η Ελλάδα στη διαμάχη Γερμανίας και Ιταλίας για το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων για τα θύματα των ναζιστικών θηριωδιών και συγκεκριμένα εκείνων που αφορούν τη σφαγή στο Δίστομο.
Δύο ημέρες πριν από τη λήξη της προβλεπόμενης διαδικασίας, η ελληνική κυβέρνηση καταθέτει στη γραμματεία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης πολυσέλιδο αίτημα για δικαίωμα παρέμβασης τρίτου κράτους που προβλέπεται από το καταστατικό του Διεθνούς Δικαστηρίου, ζητώντας να της επιτραπεί να παρέμβει στην εκκρεμούσα δικαστική διένεξη των δύο κρατών, αναφορικά με το ζήτημα του προνομίου της ετεροδικίας των κρατών και να εκθέσει τις νομικές απόψεις επί του θέματος.
«Στη λήψη της απαιτούμενης απόφασης έπρεπε να εξετάσουμε προφανείς ηθικούς, νομικούς και πολιτικούς λόγους, αλλά και σημαντικά ζητήματα υψίστης εθνικής σημασίας και τα συνολικά συμφέροντα της χώρας, ιδιαίτερα σε μία κρίσιμη περίοδο για την πατρίδα μας», ανέφερε ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου, ανακοινώνοντας την απόφαση ενώπιον του υπουργικού συμβουλίου. Και πρόσθεσε: «Είναι προφανές ότι όλες οι ενέργειές μας έχουν μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος».
Η απόφαση ελήφθη από τα υπουργεία Εξωτερικών και Δικαιοσύνης, που αναζήτησαν τη νομική «φόρμουλα» για τη βάση του αιτήματος ύστερα από αλλεπάλληλες συσκέψεις. Οπως διευκρίνισε ο Πρωθυπουργός, η προετοιμασία για την παρέμβαση της Ελλάδας στην υπόθεση έγινε με συνεργασία Ελλήνων διεθνολόγων και ξένων εμπειρογνωμόνων με απτή εμπειρία του Δικαστηρίου της Χάγης.
Η δικαίωση των 228 θυμάτων της θηριωδίας του Διστόμου είναι πολύ πιθανόν να έλθει τελικά από τη Χάγη μέσω Ιταλίας. Και αυτό μόνο εάν απορριφθεί η προσφυγή του Βερολίνου κατά της Ρώμης, με την οποία η γερμανική κυβέρνηση ζητεί να κηρυχθούν αναρμόδια τα ιταλικά δικαστήρια να δικάζουν το γερμανικό δημόσιο (δικαίωμα ετεροδικίας).
Η υπόθεση του Διστόμου έφθασε στην ιταλική Δικαιοσύνη από τον αείμνηστο δικηγόρο Γιάννη Σταμούλη, που κίνησε τη διαδικασία όταν ο τότε Ελληνας υπουργός Δικαιοσύνης, κάνοντας χρήση διάταξης της πολιτικής δικονομίας, αρνήθηκε να δώσει την άδεια για να εκτελεσθεί η καταδικαστική για τη Γερμανία απόφαση του Αρείου Πάγου (11/2000) στην Ελλάδα.
Ο Αρειος Πάγος είχε καταστήσει αμετάκλητη την απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς (137/1997), με την οποία αναγνωρίστηκε η υποχρέωση του γερμανικού δημοσίου να καταβάλει αποζημίωση σε κατοίκους του Διστόμου Βοιωτίας για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν από τον θάνατο των συγγενών τους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από γερμανικά κατοχικά στρατεύματα κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου.
Ετσι, προσέφυγε στην ιταλική Δικαιοσύνη, όπου το Εφετείο Φλωρεντίας έκρινε εκτελεστή την απόφαση, σύμφωνα με το άρθρο 44 του καταστατικού της Ενωμένης Ευρώπης, το οποίο ορίζει ότι απόφαση εκτελεστή σε μία ευρωπαϊκή χώρα, εκτελείται και στα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι αποφάσεις των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων ιταλικών δικαστηρίων επικυρώθηκαν από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της γείτονος, αλλά «μπλοκαρίστηκαν» από τη Γερμανία, η οποία προσέφυγε στο Δικαστήριο της Χάγης, επικαλούμενη το δικαίωμα ετεροδικίας.
