Νοικιάζουμε τα μνημεία μας σαν να είναι μπουζουξίδικα

Της Μαριας Kατσουνακη
Ας αρχίσουμε από το τέλος της συνάντησης. Οταν, βγαίνοντας από το Μουσείο της Ακρόπολης, όπου γευματίσαμε, περπατήσαμε στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Στα λίγα μέτρα που διασχίσαμε, πριν ο Γιώργος Λούκος στρίψει στη Μακρυγιάννη με κατεύθυνση το κτίριο του Φεστιβάλ Αθηνών, κάτι άλλαξε. Προστέθηκε μια πτυχή στον χαρακτήρα του καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, την οποία ελάχιστα εκθέτει και ζήτησε επιπλέον να μη δημοσιοποιηθεί. Εριξε ένα κέρμα σε μετανάστη που έπαιζε μουσική, αναρωτήθηκε πολλές φορές για τη μοίρα όλων αυτών των πλανόδιων Πακιστανών(;) που πουλούσαν ομπρέλες για τον ήλιο ή επιδείκνυαν την πραμάτεια τους από πλαστικά παιχνίδια. Η κοινωνική δραστηριότητα του Γιώργου Λούκου έχει και μια εθελοντική πλευρά, που δεν θέλει να καταγραφεί. Ο,τι κάνει ή διηγείται είναι ούτως ή άλλως αποδραματοποιημένο. Διαθέτει αυτό το πολύτιμο κεντροευρωπαϊκό(;) χαρακτηριστικό, να παραμένει ψύχραιμος ακόμη και όταν τίποτα δεν είναι στέρεο και εξασφαλισμένο. Οπως το κτίριο της Πειραιώς 260, στο οποίο φιλοξενούνται οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ (σ.σ. το παραχωρεί η Εθνική Τράπεζα), η μελλοντική χρηματοδότηση του θεσμού, η εμπιστοσύνη και εκτίμηση με την οποία τον περιβάλλουν καλλιτέχνες και πολιτικοί. Το τελευταίο, μάλλον δεν ανατρέπεται. Αλλά και πάλι, όλα είναι ρευστά... Πριν από πέντε χρόνια, όταν τοποθετήθηκε στο τιμόνι ενός παρηκμασμένου θεσμού, από τον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, τον περιέβαλαν αντικρουόμενα σχόλια. Από τη μια, καχυποψία, από την άλλη, αποδοχή. Τι κι αν είχε τις καλύτερες «συστατικές επιστολές» από την 26χρονη διεύθυνση του Μπαλέτου της Οπερας της Λυών, από τις διεθνείς συνεργασίες και επαφές του. Από την πρώτη κιόλας χρονιά, όμως, όταν ο διεθνής Τύπος άρχισε να εκθειάζει την αναγέννηση ενός θεσμού και να συρρέει κόσμος στις παραστάσεις, το «κλίμα» άλλαξε. Σήμερα, το όνομά του ταυτίζεται με το ερώτημα: «Τι καλό θα μας φέρετε και του χρόνου, κύριε Λούκο;». Τον σταματούν στο δρόμο για έναν ευγενικό χαιρετισμό, σχόλιο ή πληροφορία. Είναι εμφανές ότι τα τελευταία χρόνια το κοινό έχει υπερδιπλασιαστεί. Συμβάλλει σ’ αυτό και το επικοινωνιακό χάρισμα του νέου διευθυντή.
Στη διάρκεια του γεύματος, στο εξαιρετικά προνομιούχο και, παρά τα πλήθη, ήσυχο καφέ – εστιατόριο του Μουσείου, το μαγνητόφωνο άνοιξε και έκλεισε πολλές φορές. Τα «off the record» συναγωνίζονται τα «on». Το «αρχείο» του Γιώργου Λούκου συμπληρώνει την όψη της Ελλάδας της χρεοκοπίας και των πελατειακών σχέσεων στον χώρο του πολιτισμού. Και μπορεί να μην είναι (τόσο) οικονομικά τα σκάνδαλα, εγγράφονται όμως αποκαλυπτικές συμπεριφορές και απαιτήσεις.
– Πέμπτος χρόνος στη διεύθυνση του Φεστιβάλ, κ. Λούκο... Προς το καλύτερο;
– Τα πράγματα δεν είναι ποτέ άσπρα ή μαύρα. Εχουν αποχρώσεις. Ας αρχίσουμε από τα θετικά: μολονότι η κρίση είναι δραματική, δεν επηρέασε το Φεστιβάλ. Πήγε πάρα πολύ καλά και δύσκολες παραστάσεις ήταν sold out.
– Σε αυτά τα sold out, τι ποσοστό είναι προσκλήσεις και τι εισιτήρια;
– Ελάχιστες είναι οι προσκλήσεις. Τα εισιτήρια είναι πολύ σημαντικό έσοδο για μας. Βγάζουμε περίπου 3,5 εκατομμύρια, που καλύπτουν ένα μέρος του προϋπολογισμού μας.
– Στην Πειραιώς, παρατηρούμε ότι ανακυκλώνονται σε έναν βαθμό τα ίδια πρόσωπα.
– Τους «επώνυμους» τους βλέπουμε και τους αναγνωρίζουμε, αλλά δεν είναι μόνο αυτοί. Μέχρι το 2005 το κοινό του Φεστιβάλ ήταν 65.000 - 70.000 και τώρα είναι 200.000, από το οποίο ένα ποσοστό 60% είναι νέα παιδιά που δεν ήξεραν καν ότι υπήρχε Φεστιβάλ Αθηνών.
– Πόσο τα φεστιβάλ ανά τον κόσμο είναι συνδεδεμένα με την κοινωνία;
– Εξαρτάται από τα φεστιβάλ. Για παράδειγμα, η Αβινιόν έχει ταυτότητα ως πόλη χάρη στο φεστιβάλ της. Μεταμορφώνεται κάθε καλοκαίρι σε ένα πολιτιστικό κέντρο. Εκτινάσσεται τουριστικά και οικονομικά.
– Στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και τον ερχόμενο χειμώνα θα αυξηθούν και με την προσθήκη του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ωνασείου. Υπάρχει κοινό στην Αθήνα για να απορροφήσει όλα αυτά τα θεάματα;
– Νομίζω ναι. Αυτό που μπορεί να συμβεί είναι μια σύγκριση ταυτοτήτων. Αλλος είναι επιχορηγούμενος οργανισμός και μπορεί να έχει φτηνό εισιτήριο και άλλος όχι. Για παράδειγμα, στο Φεστιβάλ μπορεί να δει παραστάσεις με 20 - 25 ευρώ και αλλού πρέπει να δώσει 100... Αυτό, θα το σκέφτεται όλο και περισσότερο.