Τα στοιχεία μιας μεγαλούπολης έχει αποκτήσει πλέον η Πάτρα, με τις διάφορες περιοχές της να προσδίδουν τις βασικές κοινωνικές κατηγορίες των ανθρώπων που διαμένουν σε αυτές, κατηγορίες που αποτυπώνονται σε μεγάλο βαθμό μέσα από την αξία των ακινήτων και τα μισθώματα που «παίζονται» σε αυτά.
Οι κοινωνικές κατηγορίες, σύμφωνα με τα όσα έχει πει και ο Μαρξ (έτσι για να δώσουμε και μια φιλοσοφική διάσταση στο όλο θέμα) διαμορφώνονται και καθορίζονται μέσα από την οικονομική τους κατάσταση, οπότε αναμφίβολα τα μισθώματα και η αξία των ακινήτων στα οποία διαμένουν, είναι ένα στοιχείο που καταλήγει στο να σκιαγραφεί με ένα έμμεσο, αλλά αποκαλυπτικό τρόπο την κοινωνική τους τάξη.
Κι αν σίγουρα ο Μαρξ δέχτηκε μια κριτική από τους πολέμιους της θεωρίας του λέγοντας του ότι είναι ο πιο «καπιταλιστής των καπιταλιστών» των κοινωνικών φιλοσόφων (με την έννοια ότι έβαζε ως πρωταρχικό στοιχείο διαμόρφωσης της κοινωνίας το οικονομικό σκέλος), στην εποχή που το χρήμα καθαρίζει σε μεγάλο βαθμό τα πάντα, η κάθε μεγαλούπολη έχει τις δικές της «φτωχογειτονιές» και τα δικά «πλούσια» προάστια με τις μεζονέτες και τις βίλες.
Η αρχή των αντιθέσεων
Στην Πάτρα, βέβαια, αν ερευνήσει κανείς το όλο θέμα τα πράγματα είναι κάπως πιο πολύπλοκα από ότι μια μεγαλούπολη τύπου Αθήνας, όπου εκεί οι συνθέσεις των πληθυσμών που έχουν συγκεντρωθεί σε όλο τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας, έχουν οδηγήσει σε σημαντικές αντιθέσεις που αποτυπώνονται από περιοχή σε περιοχή, στα μάτια ενός επισκέπτη.
Στην αχαϊκή πρωτεύουσα οι αντιθέσεις αυτές έχουν ξεκινήσει να γίνονται αισθητές την τελευταία δεκαπενταετία κυρίως, με φόντο την οικονομική κρίση και αποκορύφωμα και των είσοδο στον αστικό ιστό των πληθυσμών εκείνων που προέρχονται από τις θεωρητικά ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (μετανάστες, πρόσφυγες, ρομά κτλ) που μπόρεσαν και βρήκαν ένα χαμηλό ενοίκιο σε συγκεκριμένες περιοχές, με την βοήθεια της πολιτείας και του κράτους, σε μια προσπάθεια να ενσωματωθούν στο υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.
Φτάνοντας στον διαχωρισμό
Η προσπάθεια αυτή ήταν η αρχή. Αποτέλεσε, όμως, την αφετηρία, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ακινήτων , για να επικρατήσει σταδιακά ένας διαχωρισμός των περιοχών της Πάτρας, σε συνδυασμό πάντα με την επέκταση της επικράτειας της αστικής ζώνης και την αποκέντρωση, με πολλούς που είχαν αυτή την δυνατότητα να επιλέγουν να μείνουν σε περιοχές εκτός κέντρου.
Ο διαχωρισμός αυτός γίνεται ολοένα και πιο έντονος και έχει μια συνεχώς αυξητική τάση την οποία έχει υποβοηθήσει η έλλειψη διαθεσιμότητας διαμερισμάτων στο κέντρο, αλλά και η άνοδος που έχουν πάρει τα ενοίκια τα τελευταία δύο χρόνια στην Πάτρα, ειδικότερα στις περιοχές που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση.
Κοιτάζοντας τις τιμές που κυμαίνονται πλέον τα ενοίκια σε κάθε περιοχή της Πάτρας, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι ο διαχωρισμός αυτός πλέον έχει οδηγήσει σε μία μορφή διχοτόμησης της αστικής ζώνης της αχαϊκής πρωτεύουσας (δηλαδή σε μια ακτίνα που ξεκινάει από τα Δεμένικα και τα Ζαρουχλέικα και φτάνει στην Ανθούπολη και στα Μποζαίτιικα) , σε «νότιες» και «βόρειες».
Από την νότια Πάτρα στα Προσφυγικά
Για παράδειγμα στα Ζαρουχλέικα, στη μεγαλύτερη και πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Πάτρας, ένα τριάρι διαμέρισμα , δηλαδή ένα σπίτι για μια μέση τετραμελή οικογένεια ξεκινάει από τα 300 ευρώ και σε περίπτωση που έχει ανακαινιστεί ή βρίσκεται σε ένα σχετικά καινούργιο κτίριο, μπορεί να φτάσει το μέγιστο τα 500 ευρώ.
Στα Προσφυγικά, σε μια συνοικία που θεωρείται κατεξοχήν εργατική και που τα τελευταία χρόνια έχει υποβαθμιστεί λόγω της παραβατικότητας που έχουν επιδείξει η ευάλωτη κοινωνική ομάδα των ρομά που βρήκαν φθηνή στέγη μέσω διαφόρων προγραμμάτων, η τιμή ενός τριαριού είναι ακόμα πιο κάτω.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ακινήτων μια οικογένεια μπορεί να βρει διαμέρισμα στα Προσφυγικά και στους γύρω δρόμους της συνοικίας (όσο ανεβαίνουμε προς την Καλαβρύτων αυξάνεται το μίσθωμα) στην τιμή των 240 με 260 ευρώ. Όμως παρά το φθηνό ενοίκιο, το χαμηλότερο από όλες τις περιοχές της Πάτρας, η ζήτηση είναι σχεδόν μηδενική.
Στο Ψαροφάι , στον Άγιο Νεκτάριο και στην πλατεία Παπανδρέου, σε τρεις γειτονικές περιοχές, ένα τριάρι ξεκινάει από τα 350 με 380 ευρώ, ενώ στο ίδιο περίπου επίπεδο κυμαίνονται και οι τιμές στην Αγία Τριάδα.
Από την Παραλία στην Εγλυκάδα
Χαμηλός για τα δεδομένα της αγοράς ακινήτων (οι αυξήσεις την τελευταία διετία κυμαίνονται στο 20% με 30% και υπάρχει και μια νέα του τελευταίου εξαμήνου που φτάνει το 10% με 12%) είναι ο μέσος όρος των τιμών και σε άλλες περιοχές της νότιας Πάτρας.
Στην Λεύκα και στην Παραλίας, το ενοίκιο για ένα μεσαίο τύπου διαμέρισμα ξεκινούν από τα 360 με 380 και μπορεί να φτάσει στα 440 με 460 ευρώ. Στην Οβρυά η τιμή ενός διαμερίσματος που είναι στα 75 με 80 τετραγωνικά είναι κοντά στα 350 με 370 ευρώ, ενώ οι ίδιες τιμές ισχύουν και για τα Δεμένικα.
Ωστόσο και στην νότια ανατολική Πάτρα υπάρχουν περιοχές που απευθύνονται κυρίως σε μεσαία στρώματα ή σε οικογένειες που έχουν μια μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα. Στην περιοχή των ΤΕΙ (εκεί που τις περασμένες δεκαετίες είχαν αναγερθεί αρκετές φοιτητικές κατοικίες) η τιμή ενός τριαριού ξεκινάει από τα 380 με 400 ευρώ.
Στην Εγλυκάδα όπου την χρόνια πριν από την οικονομική κρίση γνώρισε σημαντική οικοδομική ανάπτυξη, τα ενοίκια για ένα τριάρι ξεκινούν από τα 400 με 420 ευρώ και μπορεί να φτάσουν τα 480 με 500 ευρώ (κυρίως στις οδούς πίσω από το Παμπελοποννησιακό Στάδιο). «Ακριβές» (σε σύγκριση με τις νότιες συνοικίες) θεωρούνται και οι περιοχές της Αρόης ή του Προφήτη Ηλία εκεί που τα ενοίκια ξεκινούν από τα 400 με 420 ευρώ και φτάνουν τα 480 με 500 ευρώ.
Από τα Ψηλαλώνια προς το κέντρο
Από το κέντρο της Πάτρας και προς τα βόρεια αυτής, η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη, τα ενοίκια πιο αυξημένα και οι κάτοικοι των περιοχών αυτών έχουν προφανώς μια καλύτερη οικονομική δυναμική από τη στιγμή που μπορούν να ανταποκρίνονται στα μισθώματα.
Η έλλειψη διαθέσιμων ακινήτων έχει οδηγήσει στην εκτόξευση των ενοικίων στο κέντρο της Πάτρας, κυρίως από την πλατεία Γεωργίου και μετά προς την πλευρά της Αγίας Σοφίας. Ένα τριάρι στο κέντρο της Πάτρας ξεκινάει από τα 450 ευρώ και μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 650 ευρώ αν μιλάμε για ένα ανακαινισμένο διαμέρισμα, ενώ ένα τεσσάρι μπορεί να ενοικιαστεί ακόμα και με το ποσό των 700 με 800 ευρώ.
Στα Ψηλαλώνια – μια περιοχή που θεωρούνταν από τις «αριστοκρατικές», αλλά η αξία της έχει πέσει τα τελευταία χρόνια – η τιμή ενός 3αριού ξεκινάει πλέον από τα 380 ευρώ και μπορεί να φτάσει τα 540 ευρώ (αν είναι σε νέα πολυκατοικία ή έχει φάτσα την πλατεία). Στο ίδιο σχεδόν επίπεδο κινούνται οι τιμές στην Τριών Ναυάρχων (εκεί είναι λίγο πιο τσιμπημένες σε σύγκριση με τα Ψηλαλώνια ) και στην Άνω Πόλη.
Από την Αγία Σοφίας στα βόρεια
Στην Αγία Σοφίας οι τιμές των μισθωμάτων για ένα μεσαίο διαμέρισμα ξεκινούν από τα 380 με 400 ευρώ και μπορεί να φτάσουν και τα 520 με 540 ευρώ, ενώ στην Ανθούπολη η μέση τιμή ενός διαμερίσματος για μια οικογένεια ξεκινάει από τα 400 με 420 ευρώ και φτάνει τα 480 με 500.
Βγαίνοντας προς τα βόρεια προάστια της Πάτρας οι τιμές ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο. Στην Αγυιά η τιμή ενός μεσαίου τύπου διαμερίσματος δεν πέφτει κάτω από τα 450 ευρώ και μπορεί να φτάσει τα 560 με 580.
Στα Μποζαίτικα η μέση τιμή για ένα τριάρι ξεκινάει από τα 460 ευρώ με 480 ευρώ και φτάνει τα 560 με 580 ευρώ, ενώ λίγο πιο τσιμπημένες είναι οι τιμές στα Συχαινά με τις τιμές να ξεκινούν από τα 480 με 500 ευρώ. Στον Καστελόκαμπο ένα τριάρι ξεκινάει από τα 470 με 490 ευρώ και η τιμή του αυτή μπορεί να ανέβει ακόμα περισσότερο αν το ακίνητο βρίσκεται πιο κοντά στη θάλασσα.
Οι βιοπαλαιστές και οι «άνετοι»
Συμπερασματικά, η Πάτρα μέσα από αυτή την διχοτόμηση, βάση των τιμών που έχει διαμορφωθεί στην αγορά ακινήτων, οδηγείται στον «φτωχό» νότο και στον «πλούσιο» βορά.
Στον «φτωχό» νότο μένουν οι οικογένειες με ένα χαμηλό έως και μικρομεσαίο εισόδημα ή νοικοκυριά που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, άνθρωποι βιοπαλαιστές που τα καταφέρνουν δύσκολα.
Στον «πλούσιο» βορά μένουν οικογένειες που στην πλειοψηφία τους έχουν μια μεγαλύτερη οικονομική άνεση και τάσεις για να αναδειχθούν ακόμα περισσότερο κοινωνικά και οικονομικά στο μέλλον.
Ίσως έτσι μπορεί να εξηγηθεί και το γεγονός ότι οι περιοχές αυτές από το κέντρο και μετά προς βόρεια Πάτρα έχουν και τη μεγαλύτερη ζήτηση από νέα ζευγάρια που έχουν μια σταθερή εργασία και θέλουν να δημιουργήσουν την δική τους οικογένεια, θέλοντας να ζήσουν κοντά στους πιο «πλούσιους», παρά κοντά στους πιο «φτωχούς».
