Εκλογικός χάρτης από το μέλλον;

Ο πρώτος και κρίσιμος για την εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων α' γύρος των εκλογών έδειξε ότι ένα νέο τοπίο στον Δήμο της Αθήνας έχει διαμορφωθεί. Από την εκτίναξη της αποχής που έφτασε στο 57% στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, μέχρι την είσοδο στο Δημοτικό Συμβούλιο δύο διαμετρικά αντίθετων ρευμάτων, της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής και της αντικαπιταλιστικής ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Αθήνα φαίνεται να εξελίσσεται, όπως έγραψε κάποιος, σε ένα ενδιαφέρον εργαστήριο του πολιτικού μέλλοντος. Ανεξαρτήτως λοιπόν του τελικού σημερινού αποτελέσματος, ο εκλογικός χάρτης της Αθήνας δίνει τροφή για σκέψη και προβληματισμό.
Οι δύο μονομάχοι
Ανάμεσα στους σημερινούς διεκδικητές της δημαρχίας, τη μεγάλη έκπληξη τελικά δεν έκανε ο “υπερκομματικός” Γιώργος Καμίνης αλλά το “αδιαφιλονίκητο” φαβορί. Ο πάλαι ποτέ περιπατητής των εκλογών, Νικήτας Κακλαμάνης, σήμερα “παίζει τα ρέστα του” για την επανεκλογή, ενώ έχει χάσει 11 ποσοστιαίες μονάδες από το 2006, αλλά και σχεδόν τις μισές του ψήφους: από το 46% του 2006 και τις 126.877, την περασμένη Κυριακή συγκέντρωσε μόλις 34,97% και μόλις 67.576! Από τη μεριά του, ο Γ. Καμίνης συγκέντρωσε 28,28% (28,84% είχε λάβει ο Κ. Σκανδαλίδης το 2006) και 54.636 ψήφους (έναντι 79.463), αν και οι “προσθαφαιρέσεις” δεν είναι ακριβείς διότι τόσο η Δημοκρατική Αριστερά όσο και οι Οικολόγοι Πράσινοι που στηρίζουν τον Συνδυασμό έχουν αντίστοιχα σχετικά αξιόλογες επιρροές και καταγραφές στον δήμο.
Φαίνεται λοιπόν πως ο Νικ. Κακλαμάνης “πλήρωσε” την πολύ κακή θητεία του ως δήμαρχος. Η δραματική εικόνα της Αθήνας σε όλα τα επίπεδα, καθαριότητα, κοινωνικές υπηρεσίες, ελεύθεροι χώροι, ασφάλεια, απομάκρυνε πολλούς ψηφοφόρους του. Ήταν ο δήμαρχος που έκοβε τα δέντρα κι αυτό τελικά δεν εξόργισε μόνο τους αριστερούς και την Ανοιχτή Πόλη που βρέθηκε απέναντί του σε τόσες και τόσες μάχες.
Από την άλλη όχθη, ο Γ. Καμίνης εκμεταλλεύτηκε αυτήν την κατάσταση με μια καμπάνια γεμάτη επισημάνσεις για το πόσο άσχημη είναι η πόλη. Φαίνεται πως έτσι κατόρθωσε να “τσιμπήσει” προοδευτικούς ψηφοφόρους που θέλαν να φύγει ο Κακλαμάνης. Λόγω, εξάλλου, της κακής δημοτικής αρχής (αλλά και της εμφάνισης της Χρυσής Αυγής), η εβδομάδα που πέρασε βρήκε πολλούς αριστερούς να προβληματίζονται σοβαρά για το τι θα πράξουν σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση στο ποσοστό του Γ. Καμίνη πολύ σημαντικό, ίσως και τον σημαντικότερο, ρόλο έπαιξε η βελτίωση της συσπείρωσης των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, μετά την πρόσδοση κεντρικών χαρακτηριστικών στη μάχη από τον πρωθυπουργό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το όνομα του Γ. Καμίνη ήταν το μοναδικό που ανέφερε ο Γ. Παπανδρέου κατά τη διακαναλική συνέντευξη.
Συνολική εικόνα των αποτελεσμάτων
Η Ελένη Πορτάλιου συγκέντρωσε 5,8%. Σε συνθήκες γενικής κρίσης της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς, η Ανοιχτή Πόλη, κατόρθωσε να συσπειρώσει όλες τις δυνάμεις, δεν κατόρθωσε όμως να συσπειρώσει όλους τους ψηφοφόρους και να υπερβεί τη συνολική εικόνα.
Η άνοδος του Ν. Σοφιανού στο 13,74% εν πολλοίς αποτελεί αποτύπωση της συνολικής αύξησης των δυνάμεων του ΚΚΕ πανελλαδικά. Έκπληξη ήταν η κατάληψη της τέταρτης θέσης από τον “ποδηλάτη”- παρουσιαστή Γ. Αμυρά, ο οποίος χωρίς να κάνει ιδιαίτερα αισθητή την προεκλογική παρουσία του, όπως και το στίγμα του, κατόρθωσε να γίνει το “πρόσωπο” της περασμένης Κυριακής με 7,37%. Με καμπάνια μέσω διαδικτύου, ο Γ. Αμυράς, γνωστός και από την τηλεοπτική θητεία στην εκπομπή "Μένουμε Ελλάδα", έπεισε μερίδα ψηφοφόρων, αποτελώντας μια μη δεσμευτική και μη πολιτική επιλογή.
Η εκλογή του Ν. Μιχαλολιάκου με 5,29%, μετά το πρώτο σοκ, οφείλει να γίνει αντικείμενο σοβαρής ανάλυσης για το πώς θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα ακραία αντανακλαστικά που δημιουργεί η κρίση και η ραγδαία υποβάθμιση της ποιότητας ζωής. Στην απέναντι όχθη, ο Π. Κωνσταντίνου από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη φωνή στο δημοτικό συμβούλιο, κρίσιμη πρωτίστως στο αναγκαίο μέτωπο απέναντι στην ακραία συντηρητική ατζέντα που θα θέσει η Χρυσή Αυγή.
Η αποχή, σημείο των καιρών
Η αποχή αναδείχθηκε σε πρωταγωνίστρια των εκλογών αγγίζοντας συνολικά το 40%. Ειδικά στην Αθήνα το πρωτοφανές 57% της αποχής μεταφράζεται σε σχεδόν 80χιλιάδες ψήφους λιγότερες σε σχέση με τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2006 οπότε η αποχή ήταν στο 42% (στις βουλευτικές εκλογές του 2009 στην περιοχή της Α' Αθήνας ήταν στο 38%). Σημειώνεται ότι τα άκυρα έφθασαν το διόλου ευκαταφρόνητο 5% και τα λευκά το 3%. Στο σύνολο σχεδόν των αναλύσεων η αποχή αντιμετωπίζεται ως έκφραση αποδοκιμασίας, μήνυμα προς το καταρρέον (;) πολιτικό σύστημα. Παρότι όμως οι αναλυτές συμφωνούν, ο δικομματισμός φαίνεται να εφησυχάζει. Αυτό τουλάχιστον συνάγεται από τις δηλώσεις Παπανδρέου- Σαμαρά που εμφανίζονται αμφότεροι “δικαιωμένοι” και “νικητές”.
Η συζήτηση περί αποχής ειδικά για την Αθήνα μπορεί να περιλαμβάνει πολλές παραμέτρους. Οι 17 μονάδες παραπάνω από τη γενική αποχή, σε ένα βαθμό μόνο μπορεί να εξηγηθούν από την απογοήτευση των δεξιών ψηφοφόρων. Στη "μεγάλη εικόνα" πρόκειται για μία τάση που αρχίζει να ριζώνει, ειδικά στις νεότερες ηλικίες και αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την απογοήτευση και την απόρριψη κομμάτων, πολιτικής, ιδεολογιών. Πολίτες που δεν περιμένουν τίποτα, δεν πείθονται από κανέναν και δεν εκφράζονται από οποιοδήποτε πολιτικό πρόγραμμα: Η αποχή σίγουρα οφείλει να απασχολήσει πρωτίστως την αριστερά που επιζητά τη συμμετοχή των πολλών.
Ραγδαία άνοδος της Χρυσής Αυγής στις υποβαθμισμένες συνοικίες
Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα ο συνδυασμός του Ν. Μιχαλολιάκου κατέγραψε τα υψηλότερα ποσοστά του στο 6ο Διαμέρισμα της Αθήνας, στις περιοχές δηλαδή Πατήσια, Κυψέλη, φθάνοντας σχεδόν το 8,5%. Δεύτερη καλύτερη καταγραφή στο 4ο Διαμέρισμα, περιοχές Κολωνού, Ακαδημίας Πλάτωνος, Σεπόλια μέχρι Πατήσια, με 6,94%. Το μικρότερο ποσοστό καταγράφτηκε στο 7ο διαμέρισμα της Αθήνας (Αμπελόκηποι, Πολύγωνο) και ήταν 3,8%. Σύμφωνα με πληροφορίες η Χρυσή Αυγή σε τέσσερα εκλογικά τμήματα του Άγιου Παντελεήμονα ξεπέρασε το 20% ενώ σε εκλογικά τμήματα της ευρύτερης περιοχής έφθασε να είναι τέταρτη δύναμη.
Η “γεωγραφία” των ψήφων της νεοναζιστικής οργάνωσης φανερώνει πως στις περιοχές που η εγκατάλειψη από την Πολιτεία έχει φέρει ήδη δραματικές επιπτώσεις στο επίπεδο ζωής των κατοίκων, οι ακροδεξιές απόψεις βρίσκουν γερά πατήματα. Στις αναλύσεις πολλών για τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής πρώτες αιτίες είναι η αποχή που “φουσκώνει” τα ποσοστά αλλά και η απουσία υποψηφίου προερχόμενου από το ΛΑΟΣ, ο οποίος στηρίζει Κακλαμάνη.
Δύο διαπιστώσεις ορθές που όμως ενέχουν τον κίνδυνο οι ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις να επαναπαυθούν σε αυτές. Η είσοδος της Χρυσής Αυγής στο δημοτικό συμβούλιο, με όποιον τρόπο κι αν συντελέσθηκε είναι πραγματικότητα που δημιουργεί προηγούμενα. Εξίσου πραγματική είναι η επιρροή της, πρωτίστως στις γειτονιές που ζουν πολλοί μετανάστες και η φτώχεια είναι πραγματικότητα κι όχι νούμερα και αναλύσεις επί χάρτου. Η είσοδος της Χρυσής Αυγής, που αποτελεί τη συνέχεια μιας διαρκούς ανόδου της επιρροής της, όπως καταγράφεται και στις βουλευτικές εκλογές, είναι ένα καμπανάκι για όλους και όχι μια κατάσταση που μπορεί εύκολα να εξηγηθεί και εύκολα να προσπεραστεί.